GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG LƯNG

  1.CÁC MỐC GIẢI PHẪU CÀN CHÚ Ý:

C    Các mốc giải phẫu cần nhớ khi lấy huyệt:

1.Đốt sống cổ C7: Khi cúi gập cổ, đốt sống gồ lên cao nhất, đó là đốt sống c   cổ C7. Nếu có 2 đốt sống gồ lên ngang nhau, ta đặt 2 ngón tay lên 2 đốt sống, bảo b  bệnh nhân nghiêng qua, nghiêng lại, đốt sống nào cử động, đó là đốt sống C7.

2.Bờ dưới xương bả vai: Giữa 2 đốt sống lưng D7 và D8.

3.Đường thẳng kéo ngang qua 2 mào chậu: Giữa đốt sống thắt lưng L4 v    và  L5.

4.Đường thẳng kẻ từ bờ trong xương bả vai cách cột sống lưng:

03  thốn

 

2   2.GÓC CHÂM VÀ ĐỘ SÂU CỦA KIM:

          Góc châm: châm nghiêng 45⁰ - 60⁰           

 

VÙNG	ĐỘ SÂU
Lưng	1cm -2cm

C  Chú ý: Vùng lưng (nhất là từ D1 –D7 ) tránh châm sâu ≥ 3cm .

 

3.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:

 

 

 

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	ĐẠI CHÙY	MẠCH ĐỐC	Dưới đốt sống cổ C7
2	PHẾ DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D3-D4 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
3	TÂM DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D5-D6 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
4	CÁCH DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D7-D8 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn

 

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	CAN DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D9-D10 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
2	ĐỞM DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D10-D11 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
3	TỲ DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D11-D12 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
4	VỊ DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống lưng D12-L1 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn

 

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	MỆNH MÔN	MẠCH ĐỐC	Giữa đốt sống thắt lưng L2-L3
2	THẬN DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống thắt lưng L2-L3 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn
3	CHÍ THẤT	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống thắt lưng L2-L3 đo ra 2 bên, mỗi bên 03 thốn
4	YÊU DƯƠNG QQUAN	MẠCH ĐỐC	Giữa đốt sống thắt lưng L4-L5
5	ĐẠI TRƯỜNG DU	K.BÀNG QUANG	Giữa đốt sống thắt lưng L4-L5 đo ra 2 bên, mỗi bên 1,5 thốn

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG MẶT NGOÀI BÀN CHÂN

1.CÁC ĐIỂM CẦN NHỚ:
2.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	KHÂU KHƯ	K.ĐỞM	Hõm trước dưới mắt cá ngoài.
2	CÔN LÔN	K.BÀNG QUANG	Trung điểm đường nối đỉnh cao mắt cá ngoài và gân gót
3	THÂN MẠCH	K.BÀNG QUANG	Dưới mắt cá ngoài ½ thốn
4	KIM MÔN	K.BÀNG QUANG	Dưới mắt cá ngoài 01 thốn.
5	KINH CỐT	K.BÀNG QUANG	Chỗ tiếp giáp giữa da gan và mu bàn chân, hõm giữa thân và đầu gần xương bàn chân ngón 5
6	THÚC CỐT	K.BÀNG QUANG	Chỗ tiếp giáp giữa da gan và mu bàn chân, hõm giữa thân và đầu xa xương bàn chân ngón 5
7	THÔNG CỐC	K.BÀNG QUANG	Chỗ tiếp giáp giữa da gan và mu bàn chân, hõm giữa thân và đầu gần xương đốt 1 ngón 5
8	CHÍ ÂM	K.BÀNG QUANG	Chỗ tiếp giáp giữa da gan và mu bàn chân, phía góc ngoài góc móng chân út.

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG MẶT TRONG BÀN CHÂN

1.GIẢI PHẪU HỌC:

 

2. ĐỘ SÂU CỦA KIM:(Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt Nam)

        

VÙNG	ĐỘ SÂU
Bàn chân	3mm – 1cm
Ngón chân	2mm – 4mm

 

3.VỊ TRÍ VÀ TÁC DỤNG CÁC HUYỆT:

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	THÁI KHÊ	K.THẬN	Điểm giữa đường nối từ gân cơ Achille đến mõm cao mắt cá trong.
2	PHỤC LƯU	K.THẬN	Từ huyệt Thái khê đo thẳng lên 02 thốn.
3	ĐẠI CHUNG	K.THẬN	Hõm chỗ gân cơ Achille bám vào xương gót chân, mặt trong chân.
4	THỦY TUYỀN	K.THẬN	Chỗ lõm dưới huyệt Thái khê 01 thốn

STT	HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	ẨN BẠCH	K.TỲ	Ở góc trong móng chân ngón chân cái 0,2 thốn.
2	ĐẠI ĐÔ	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân và đầu gần xương đốt 1 ngón chân cái, ở trên đường tiếp giáp giữa da gan và da lưng bàn chân.
3	THÁI BẠCH	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân và đầu xa xương đốt 1 ngón chân cái, ở trên đường tiếp giáp giữa da gan và da lưng bàn chân.
4	CÔNG TÔN	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân và đầu gần của xương bàn ngón 1, ở trên đường tiếp giáp giữa da gan và da lưng bàn chân.
5	NHIÊN CỐC	K.THẬN	Sát giữa bờ dưới xương thuyền và ở trên đường tiếp giáp da gan và lưng bàn chân.
6	CHIẾU HẢI	K.THẬN	Chỗ lõm đầu dưới mắt cá trong
7	THƯƠNG KHÂU	K.TỲ	Chỗ lõm dưới trước mắt cá trong

 

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG BÀN CHÂN

1.CÁC MỐC GIẢI PHẪU CẦN NHỚ:

H1: GIẢI PHẪU GÂN CƠ BÀN CHÂN	H2: GIẢI  PHẪU XƯƠNG BÀN CHÂN

2.GÓC KIM :
        Châm ngang (15⁰ ): Do vùng cơ mỏng, da sát xương.
3.ĐỘ SÂU CỦA KIM:

 

VÙNG	ĐỘ SÂU
Bàn chân	3mm - 1cm
Ngón chân	2mm - 4mm

 

4.VỊ TRÍ HUYỆT:

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	ẨN BẠCH	K.TỲ	Ở góc trong góc móng chân cái 0,2 thốn, trên đường tiếp giáp da gan chân và da lưng bàn chân
2	ĐẠI ĐÔ	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân với đầu gần xương đốt 1 ngón cái, ở trên đường tiếp nối giữa da lưng và da gan bàn chân.
3	THÁI BẠCH	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân với đầu xa xương bàn chân ngón 1, ở trên đường tiếp nối giữa da lưng và da gan bàn chân.
4	CÔNG TÔN	K.TỲ	Ngang chỗ tiếp nối của thân với đầu xa xương bàn chân ngón 1, ở trên đường tiếp nối giữa da lưng và da gan bàn chân.
5	GIẢI KHÊ	K.VỊ	Ở nếp gấp trước của khớp cổ chân, trong khe gân cơ cẳng chân trước và gân cơ duỗi riêng ngón cái.

H3: HUYỆT VÙNG MẶT LƯNG BÀN CHÂN

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	HÀNH GIAN	K.CAN	Đầu nếp ép ngón chân 1 và 2.
2	THÁI XUNG	K.CAN	Kẽ xương bàn chân 1 và 2 , nơi tiếp nối đầu và thân xương bàn chân
3	XUNG DƯƠNG	K.VỊ	Từ lằn chỉ cổ chân đến hõm giữa 2 xương đốt bàn chân 2 và 3.
4	NỘI ĐÌNH	K.VỊ	Kẽ giữa 2 ngón chân 2 và 3 (Khi ép 2 đầu ngón chân 2 và 3 lại với nhau)
5	LỆ ĐOÀI	K.VỊ	Trên đường tiếp nối giữa da lưng và da gan bàn chân, huyệt ở ngoài góc móng chân 2.
6	TÚC LÂM KHẤP	K.ĐỞM	Giữa kẻ xương bàn chân 4,5 chỗ lõm sau gân cơ duỗi ngón chân út của cơ duỗi chung các ngón chân
7	HIỆP KHÊ	K.ĐỞM	Kẽ giữa 2 ngón chân 4 và 5(Khi ép 2 đầu ngón chân 4 và 5 lại với nhau)
8	TÚC KHIẾU ÂM	K.ĐỞM	Phía ngoài ngón chân thứ 4, ngang với góc của móng chân và cách góc móng chân 0,2 thốn
9	CHÍ ÂM	K.BÀNG QUANG	Phía ngoài ngón chân thứ 5, ngang với góc của móng chân và cách góc móng chân 0,2 thốn

H4: HUYỆT VÙNG MẶT LƯNG BÀN CHÂN

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG MẶT TRƯỚC- MẶT TRONG CẲNG CHÂN

1.NHẮC LẠI GIẢI PHẪU HỌC:

GIẢI PHẪU HỌC VÙNG CẲNG CHÂN

2.CÁCH XÁC ĐỊNH HUYỆT CHI DƯỚI: Theo quy ước

            -Nếp khoeo chân đến lồi cao mắt cá ngoài: 16 thốn.

            -Bờ dưới mâm xương chày đến ngang lồi cao nhất mắt cá trong : 13 thốn

 

THỐN PHÂN ĐOẠN: 16 THỐN	THỐN PHÂN ĐOẠN : 13 THỐN

 

 

3.GÓC CHÂM KIM:

            -Châm thẳng góc 90⁰ hay châm chếch 60⁰ 

 

4.ĐỘ SÂU CỦA KIM:

           

VÙNG CHÂM	ĐỘ SÂU
Cẳng chân	5mm - 2cm

 

5.VỊ TRÍ HUYỆT:

 

HUYỆT VÙNG MẶT TRƯỚC CẲNG CHÂN	HUYỆT VÙNG MẶT TRONG CẲNG CHÂN

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	LƯƠNG KHÂU	K.VỊ	Điểm giữa bờ trên xương bánh chè đo lên 02 thốn, đo ra ngoài 01 thốn
2	HUYẾT HẢI	K.TỲ	Điểm giữa bờ trên xương bánh chè đo lên 01 thốn, đo vào trong 02 thốn
3	ĐỘC TỴ	K.VỊ	Đầu dưới ngoài xương bánh chè.
4	TÚC TAM LÝ	K.VỊ	Từ huyệt Độc tỵ đo xuống 03 thốn, cách mào chày 1 thốn
5	ÂM LĂNG TUYỀN	K.TỲ	Vuốt ngược bờ trong xương chày đến ngành ngang là huyệt
6	PHONG LONG	K.VỊ	Bờ trước mắt cá ngoài đo lên 08 thốn(Trong khe cơ duỗi chung các ngón và cơ mác bên ngắn)

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	ÂM LĂNG TUYỀN	K.TỲ	Vuốt ngược bờ trong xương chày đến ngành ngang là huyệt
2	ĐỊA CƠ	K.TỲ	Dưới huyệt âm lăng tuyền 03 thốn, sát bờ sau trong xương chày
3	LÃI CÂU	K.CAN	Đỉnh cao mắt cá trong đo lên 5 thốn, huyệt ở 1/3 sau mặt trong xương chày
4	TRUNG ĐÔ	K.CAN	Đỉnh cao mắt cá trong đo lên 7 thốn, huyệt ở 1/3 sau mặt trong xương chày
5	TAM ÂM GIAO	K.TỲ	Đỉnh cao mắt cá trong đo lên 03 thốn, sát bờ sau trong xương chày
6	THƯƠNG KHÂU	K.TỲ	Hõm dưới mắt cá trong

 

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG MẶT NGOÀI CẲNG CHÂN

1.CÁCH XÁC ĐỊNH HUYỆT CHI DƯỚI: Theo quy ước             -Mấu chuyển lớn đến ngang khớp gối: 19 Thốn.             -Nếp khoeo chân đến ngang lồi cao mắt cá ngoài: 16 Thốn.                             THỐN PHÂN ĐOẠN: 19 THỐN                   THỐN PHÂN ĐOẠN: 16THỐN 2.GÓC KIM – CÁCH CHÂM KIM:             -Châm thẳng góc 900 hoặc châm nghiêng 600             -Căng da.   3. ĐỘ SÂU CỦA KIM: (Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt nam)             VÙNG DA ĐỘ SÂU Đùi 1cm – 3cm Cẳng chân 5mm – 2cm   4.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:                             HUYỆT Ở MẶT NGOÀI CẲNG CHÂN STT TÊN HUYỆT ĐƯỜNG KINH VỊ TRÍ 1 HUYỀN CHUNG K.ĐỞM Trên mắt cá ngoài 03 thốn, sát bờ trước xương mác. 2 DƯƠNG PHỤ K.ĐỞM Trên mắt cá ngoài 04 thốn, sát bờ trước xương mác. 3 QUANG MINH K.ĐỞM Đỉnh cao mắt cá ngoài đo lên 05 thốn, sát bờ trước xương mác. 4 NGOẠI KHÂU K.ĐỞM Đỉnh cao mắt cá ngoài đo lên 07 thốn, sát bờ sau xương mác, trong khe cơ mác bên dài và cơ dép. 5 DƯƠNG GIAO K.ĐỞM Đỉnh cao mắt cá ngoài đo lên 07 thốn, sát bờ sau xương mác, trong khe cơ mác bên dài và cơ mác bên ngắn.. 6 DƯƠNG LĂNG TUYỀN K.ĐỞM Hõm dưới trước đầu trên xương mác                                   HUYỆT Ở MẶT NGOÀI CẲNG CHÂN STT TÊN HUYỆT ĐƯỜNG KINH VỊ TRÍ 1 CÔN LÔN K.BÀNG QUANG Trung điểm đường nối gân gót và mắt cá ngoài. 2 PHỤ DƯƠNG K.BÀNG QUANG Từ huyệt Côn lôn đo thẳng lên 03 thốn 3 PHI DƯƠNG K.BÀNG QUANG Từ huyệt Côn lôn đo thẳng lên 07 thốn 4 KHÂU KHƯ K.ĐỞM Hõm trước dưới mắt cá ngoài.

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG MẶT SAU ĐÙI - CẲNG CHÂN

1.GIẢI PHẪU – CÁC ĐIỂM CẦN NHỚ:

GIẢI PHẪU  VÙNG MẶT SAU ĐÙI  -  CẲNG CHÂN

2.ĐỘ SÂU CỦA KIM (Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt Nam)

 

VÙNG	ĐỘ SÂU
Mông	1cm – 5cm
Đùi	1cm – 3cm
Cẳng chân	5mm – 2cm

3.VỊ TRÍ HUYỆT:

CÁC HUYỆT Ở MẶT SAU ĐÙI VÀ CẲNG CHÂN	TƯ THẾ DUỖI CHÂN ĐỂ XÁC ĐỊNH HUYỆT THỪA SƠN

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ
1	HOÀN KHIÊU	K.ĐỞM	Giao điểm của 1/3 ngoài và 2/3 trong của đường nối từ mấu chuyển lớn xương đùi đến mõm cùng cụt
2	THỪA PHÙ	K.BÀNG QUANG	Chính giữa nếp lằn mông
3	ỦY TRUNG	K.BÀNG QUANG	Chính giữa nếp lằn khoeo chân
4	THỪA SƠN	K.BÀNG QUANG	Ở bắp chân, chỗ lõm của cơ sinh đôi.
5	DŨNG TUYỀN	K.THẬN	Chỗ lõm của lòng bàn chân

HUYỆT DŨNG TUYỀN (KINH THẬN )

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG NGỰC BỤNG

1.CÁCH XÁC ĐỊNH HUYỆT VÙNG NGỰC BỤNG: Theo quy ước:             -Bờ trên xương ức đến góc 2 cung sườn: 09 thốn.             -Góc 2 cung sườn đến giữa rốn: 08 thốn             -Giữa rốn đến bờ trên xương vệ: 05 thốn.                                  2.Góc kim và cách châm kim:             -Vùng da sát xương : Châm ngang 150              -Các vùng còn lại : Châm nghiêng 600 hoặc thẳng góc.   3. Độ sâu của kim: (Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt nam)   VÙNG DA ĐỘ SÂU Ngực - bụng 5mm – 01cm   4.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:                                                                                                                                              STT TÊN HUYỆT ĐƯỜNG KINH VỊ TRÍ GHI CHÚ 1 TRUNG QUẢN M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn đo lên 4 thốn.   2 CỰ KHUYẾT M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn lên 6 thốn.   3 THẦN KHUYẾT M.Nhâm Ngay rốn Cấm châm- Chỉ dùng làm mốc để xác định huyệt. 4 KHÍ HẢI M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn đo xuống 1,5 thốn.   5 THẠCH MÔN M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn đo xuống 2 thốn.   6 QUAN NGUYÊN M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn đo xuống 3 thốn.   7 TRUNG CỰC M.Nhâm Trên đường giữa bụng, từ rốn đo xuống 4 thốn.              STT TÊN HUYỆT ĐƯỜNG KINH VỊ TRÍ GHI CHÚ 1 THIÊN ĐỘT M.Nhâm Chỗ lõm chính giữa bờ trên xương ức Tránh châm trúng khí quản, thực quản. 2 TRUNG PHỦ K.Phế Giao điểm của khoang liên sườn 2 và rãnh delta ngực   3 ĐẢN TRUNG M.Nhâm Giao điểm của liên sườn 4 và đường giữa ngực.   4 NHỦ CĂN K.Vị Giao điểm của liên sườn 5 và đường trung đòn   5 KỲ MÔN K.Can Giao điểm của liên sườn 6 và đường trung đòn   6 NHẬT NGUYỆT K.Đởm Giao điểm của liên sườn 7 và đường trung đòn   7 CHƯƠNG MÔN K.Can Đầu xương sườn tự do 11

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG CHI TRÊN

1.CÁCH XÁC ĐỊNH HUYỆT CHI TRÊN:
Theo quy ước

      .Thốn phân đoạn vùng tay:

            -Ngang đầu nếp nách trước đến ngang nếp gấp khuỷu tay: 09 thốn.

            -Nếp gấp khuỷu tay đến nếp gấp cổ tay: 12 thốn.

 

 

 

 

2.Góc kim và cách châm kim:

            -Châm thẳng góc hoặc châm nghiêng 60⁰

            -Căng da.

 

Căng da	Châm thẳng góc

 

  

3^. Độ sâu của kim: (Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt nam)

         

VÙNG DA	ĐỘ SÂU
Cánh tay	1cm -1,5cm
Cẳng tay	3mm – 1,5cm
Bàn tay	3mm – 1cm
Ngón tay	2mm – 4mm

 

4.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:

 

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	XÍCH TRẠCH	K.Phế	Trên lằn chỉ khuỷu tay, bờ ngoài gân cơ nhị đầu.
2	KHÚC TRẠCH	K.Tâm bào	Trên lằn chỉ khuỷu tay, bờ trong gân cơ nhị đầu.

 

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	THÁI UYÊN	K.Phế	Trên nếp gấp cổ tay, ở rãnh động mạch quay.	Tránh động mạch quay.
2	LIỆT KHUYẾT	K.Phế	Cách nếp cổ tay 1,5 thốn phía ngoài xương quay.
3	KHỔNG TỐI	K.Phế	Trên con đường từ Thái uyên đến Xích trạch, cách Thái uyên 07 thốn.
4	ĐẠI LĂNG	K.Tâm bào	Mặt trong tay, trên nếp cổ tay, giữa 2 gân cơ gan tay lớn và gân cơ gan tay bé.	Tránh thần kinh giữa
5	NỘI QUAN	K.Tâm bào	Mặt trong tay, trên nếp cổ tay 2 thốn, giữa 2 gân cơ gan tay lớn và gân cơ gan tay bé.
6	GIẢN SỬ	K.Tâm bào	Mặt trong tay, trên nếp cổ tay 3 thốn.
7	THẦN MÔN	K.Tâm	Trên nếp gấp cổ tay, bờ ngoài gân cơ gấp cổ tay trụ.
8	THÔNG LÝ	K.Tâm	Nằm trên huyệt Thần môn 1 thốn, bờ ngoài gân cơ gấp cổ tay trụ.

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	NGƯ TẾ	K.Phế	Trung điểm xương bàn ngón 1, chỗ tiếp giáp 2 màu da
2	THIẾU THƯƠNG	K.Phế	Cách bờ ngoài chân móng ngón tay cái 2mm.
3	LAO CUNG	K.Tâm bào	Trên đường văn tim, giữa xương bàn tay ngón 3,4
4	TRUNG XUNG	K.Tâm bào	Chính giữa đầu ngón giữa.

 

 

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	THƯƠNG DƯƠNG	K.Đại trường	Cách góc ngoài chân móng ngón tay trỏ 2mm.
2	NHỊ GIAN	K.Đại trường	Chỗ gặp nhau của đường tiếp giáp da gan tay và da lưng bàn tay, phía ngoài ngón trỏ và đường ngang chỗ tiếp nối của thân và đầu gần của đốt 1 ngón trỏ.
3	TAM GIAN	K.Đại trường	Chỗ gặp nhau của đường tiếp giáp da gan tay và da lưng bàn tay, phía ngoài ngón trỏ và đường ngang chỗ tiếp nối của thân và đầu xa của xương bàn tay ngón trỏ.
4	HỢP CỐC	K.Đại trường	Khi khép xương bàn ngón 1 và 2 , huyệt nằm ở mu cao nhất.
5	DƯƠNG KHÊ	K.Đại trường	Chính giữa hố lào giải phẫu, sát đầu mõm trâm xương quay.	Tránh động mạch

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	QUAN XUNG	K.Tam tiêu	Cách góc trong chân móng ngón tay thứ tư (ngón đeo nhẫn) 2mm.
2	DỊCH MÔN	K.Tam tiêu	Huyệt nằm ở khe ngón 4,5 nơi tiếp giáp giữa da gan và lưng bàn tay (ngang chỗ tiếp nối giữa thân và đầu gần xương đốt 1 ngón tay 4
3	TRUNG CHỮ	K.Tam tiêu	Huyệt nằm ở khe ngón 4,5 (ngang chỗ tiếp nối giữa thân và đầu xa xương bàn tay ngón 4

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG CHI TRÊN (TIẾP THEO)

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	KHÚC TRÌ	K.Đại trường	Co khuỷu tay 900 , huyệt nằm ở đầu ngoài nếp gấp khuỷu tay.
2	THIÊN LỊCH	K.Đại trường	Trên con đường từ Dương khê đến Khúc trì, cách Dương khê 03 thốn.
3	ÔN LƯU	K.Đại trường	Trên con đường từ Dương khê đến Khúc trì, cách Dương khê 05 thốn.
4	NGOẠI QUAN	K.Tam tiêu	Mặt sau cẳng tay, từ lằn chỉ cổ tay đo lên 02 thốn, giữa xương quay và xương trụ.
5	CHI CÂU	K.Tam tiêu	Mặt sau cẳng tay, từ lằn chỉ cổ tay đo lên 03 thốn, giữa xương quay và xương trụ.
6	TIỂU HẢI	K.Tâm	Trên rãnh trụ, nơi có thần kinh trụ đi qua.

GIẢI PHẪU HỌC VÀ HUYỆT VÙNG ĐẦU MẶT

1.CÁCH XÁC ĐỊNH HUYỆT VÙNG ĐẦU MẶT: Theo quy ước

      .Thốn phân đoạn vùng đầu mặt:

            -Giữa 2 góc trán (Đầu duy): 09 thốn.

            -Giữa 2 cung lông mày đến chân tóc trán: 03 thốn.

            -Giữa chân tóc trán đến chân tóc gáy: 12thốn

 
2.Góc kim:

            -Châm ngang 15⁰ hoặc chếch (30⁰-60⁰)

            tùy vùng cơ.

            -Véo da (Vùng da sát xương)

 

                                                                 

3^. Độ sâu của kim: (Theo Châm cứu học của Viện Y Học Cổ Truyền Việt nam)

         

VÙNG DA	ĐỘ SÂU
Đầu	5mm – 1cm
Mặt	6mm – 1,2cm
Cổ	4mm – 8mm
Gáy	4mm - 1cm

 

4.VỊ TRÍ CÁC HUYỆT:

 

      

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	ẤN ĐƯỜNG	Ngoài kinh	Giữa đầu trong 2 cung lông mày
2	TOÁN TRÚC	K.Bàng quang	Đầu trong cung lông mày
3	DƯƠNG BẠCH	K.Đởm	Giữa cung lông mày đo lên 1 thốn
4	NHÂN TRUNG	M.Đốc	Giao điểm 1/3 trên và 2/3 dưới rãnh nhân trung
5	NGHINH HƯƠNG	K.Đại trường	Giao điềm của chân cánh mũi và nếp mũi miệng
6	ĐỊA THƯƠNG	Kinh Vị	Giao điểm của khóe miệng và nếp má miệng
7	THỪA TƯƠNG	M.Nhâm	Chỗ lõm dưới môi dưới

 

 

 

 

STT	TÊN HUYỆT	ĐƯỜNG KINH	VỊ TRÍ	GHI CHÚ
1	BÁCH HỘI	M.Đốc	Giao điểm của đường dọc giữa đầu và đường nối đỉnh cao của 2 loa tai.
2	SUẤT CỐC	K.Đởm	Đỉnh cao của loa tai đo lên 1,5 thốn
3	THÁI DƯƠNG	Ngoài kinh	Giao điểm của đuôi mắt và đuôi lông mày kéo dài.
4	THÍNH CUNG	K.Tiểu trường	Huyệt nằm ở trước giữa nắp tai.
5	PHONG TRÌ	K.Đởm	Dưới đáy hộp sọ, bờ trong cơ ức đòn chủm, bờ ngoài cơ thang.
6	Ế PHONG	K.Tam tiêu	Chỗ lõm giữa xương chũm và xương hàm dưới, ấn dái tai vào, tận cùng dái tai chạm vào đâu, đó là huyệt.
7	GIÁP XA	K.Vị	Huyệt nằm trên đỉnh cao của cơ cắn (khi cắn chặt răng)
8	HẠ QUAN	K.Vị	Chỗ lõm ở hõm khớp thái dương - hàm

Ý NGHĨA CÁCH ĐẶT TÊN HUYỆT

Người xưa đặt tên huyệt để tiện việc ghi nhớ, ngoài ra để biết được tác dụng sinh lý, bệnh lý hay tác dụng chữa trị của huyệt. Tuy nhiên, không phải tất cả các tên huyệt đều có thể giải thích được.

A.CÁCH ĐẶT TÊN HUYỆT:

1.Đặt tên huyệt theo cách tượng hình (so sánh hình thể):

·        Theo cách so sánh hình thể nơi có huyệt giống một số cảnh vật tự nhiên, lấy tên của cảnh vật tự nhiên để đặt tên cho huyệt .

·        Thí dụ: Huyệt Hậu khê (Có nghĩa là khe sau): nắm tay lại , thấy rõ một cái khe ở sau bàn tay , đó là huyệt.

Huyệt Tiểu hải (Có nghĩa là bể nhỏ): huyệt nằm ở rãnh trụ, chỗ lõm xuống ở phía sau khuỷu tay.

Huyệt Độc tỵ (Có nghĩa là mũi trâu): huyệt nằm ở đầu dưới ngoài của xương bánh chè.

2.Đật tên theo một bộ phận của cơ thể:

·        Huyệt Nhũ trung (Nhũ : vú; trung: giữa): Nằm ở đầu núm vú

·        Huyệt Tín hội (Có nghĩa là thóp thở): Huyệt nằm ở ngay thóp thở.

3.Đặt tên theo đặc điểm giải phẫu:

·        Huyệt Nhĩ môn (Có nghĩa là cửa tai): Huyệt nằm trước nắp tai.

·        Huyệt Giáp xa: Huyệt nằm ở hàm dưới (Giáp: mặt bên của mặt hay của hàm dưới; xa: hàm răng).Huyệt nằm ở trên hàm, sát với góc hàm dưới.

4.Đặt tên theo tác dụng chữa bệnh của huyệt đó:

·        Huyệt Nghinh hương (Có nghĩa là đón mùi): Huyệt có tác dụng chữa nghẹt mũi, chảy nước mũi.

·        Huyệt Phong trì: (Có nghĩa là ao của gió) Huyệt để trị và phòng cảm cúm.

·        Huyệt Tình minh (Có nghĩa là con ngươi sáng): Huyệt chữa các bệnh về mắt, mờ mắt.

·        Huyệt Thủy phân, Phục lưu : Trị phù thủng.

·        Huyệt Á môn: Trị câm.

·        Huyệt Suyễn tức, Định suyễn : Chữa suyễn

5.Đặt tên theo quan hệ lý luận Đông y:

·        Huyệt mang tên của học thuyết Âm dương: Huyệt Âm lăng tuyền, huyệt Dương lăng tuyền.

·        Huyệt mang tên học thuyết Tạng phủ: Huyệt Can du, huyệt Tâm du, huyệt Thận du, huyệt Tỳ du, huyệt Vị du…… ...    Huyệt Thần môn (Kinh Tâm): Vì Tâm tàng thần.

·        Huyệt theo quan niệm về khí huyết hoặc để chửa bệnh về khí huyết: Khí hải (Chữa bệnh về khí), Huyết hải (Chữa bệnh về huyết).

B.CÁCH GHI TÊN GỌI CỦA HUYỆT:

          Những danh pháp châm cứu của mỗi nước không dùng để trao đổi quốc tế .Vì vậy, để trao đổi quốc tế và  tham khảo các sách nước ngoài, người ta thường dùng ký hiệu:

          Tên huyệt = Ký hiệu của tên đường kinh - Số thứ tự của huyệt

 

ĐƯỜNG KINH	KÝ HIỆU CỦA ANH (Manila,           (Geneve,  1982)                   1989)		KÝ HIỆU VIỆT NAM	GHI CHÚ
PHẾ	Lu	LU	I
ĐẠI TRƯỜNG	LI	LI	II
VỊ	S	ST	III
TỲ	Sp	SP	IV
TÂM	H	HT	V
TIỂU TRƯỜNG	SI	SI	VI
BÀNG QUANG	B	BL	VII
THẬN	K	KI	VIII
TÂM BÀO	P	PC	IX
TAM TIÊU	TE	TE	X
ĐỞM	G	GB	XI
CAN	Liv	LR	XII
MẠCH NHÂM	GV	GV	XIII
MẠCH ĐỐC	CV	CV	XIV

 

Thí dụ: Huyệt Trung phủ

-Ký hiệu: LU 1 (Anh ) hoặc I 1(Việt nam)

 

 

 

C.PHÂN LOẠI HUYỆT:

          Có 3 loại huyệt:

·        Huyệt trên kinh (Kinh huyệt).

·        Huyệt ngoài kinh (Kinh ngoại kỳ huyệt).

·        Huyệt tại chỗ đau (A Thị huyệt).

1.Huyệt trên kinh (Kinh huyệt)

§        Huyệt nguyên.

§        Huyệt lạc.

§        Huyệt du.

§        Huyệt mộ.

§        Huyệt ngũ du.

§        Huyệt Khích.

§        Huyệt Hội.

§        Giao hội huyệt hoặc huyệt Hợp.

    2. Huyệt ngoài kinh (Kinh ngoại kỳ huyệt).

    3.Huyệt a thị./.